Tokenomics คืออะไร?
ปฏิเสธไม่ได้ว่า Tokenomics เป็นคอนเซปต์ของโลกการเงินยุคใหม่ที่น่าสนใจและมีความเชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับการสร้างโทเคน (Tokenization) และเทคโนโลยี Blockchain รวมถึงมาพร้อมกับเป้าหมายเพื่อเปลี่ยนแปลงระบบเศรษฐกิจทั่วโลกให้พลิกโฉม ครั้งนี้ SCB 10X จะพาไปทำความรู้จักกับ ‘Tokenomics’ ว่ามีความสำคัญอย่างไรในโลก Cryptocurrency
Tokenomics คือ?
Tokenomics หรือ Token Economics คือ เศรษฐศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับโทเคน ซึ่งครอบคลุมทุกด้านเกี่ยวกับการสร้าง การจัดการ ไปจนถึงการนำเหรียญออกจากเครือข่าย
หรืออีกแง่หนึ่งหมายถึงกฎหรือกระบวนการที่ควบคุม Demand และ Supply ที่อยู่ใน Ecosystem ของเหรียญหรือสกุลเงินดิจิทัล (Cryptocurrency)
โดยเหรียญและโทเคนที่สร้างขึ้นบน Blockchain มักจะเผยแพร่โดยการสร้างตามอัลกอริทึมที่กำหนดเวลาไว้ล่วงหน้า และสินทรัพย์ Crypto บางชนิดมีการเขียนโค้ดเป็นนโยบายกำหนดไว้สำหรับการลงหน่วย (Unit) ของสินทรัพย์ในวงจรหมุนเวียนของ Supply ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นปัจจัยสำคัญที่กำหนด Tokenomics หรือสามารถสรุปอย่างง่ายได้ว่า Tokenomics สามารถบ่งชี้ถึงการสร้างและการทำลายเหรียญหรือโทเคนนั้นๆ ได้
นอกจากนี้ Tokenomics ยังช่วยให้เราสามารถคาดการณ์ถึงจำนวนเหรียญที่จะถูกสร้างขึ้นภายในระยะเวลาที่กำหนดได้ และช่วยให้คาดการณ์ได้ถึงกลุ่มคนที่เป็นเจ้าของ (Ownership) ได้มากที่สุดในเครือข่าย Crypto
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าในบางกรณี Tokenomics ของสินทรัพย์ต่างๆ สามารถทำการเปลี่ยนแปลงได้ แต่มักจะต้องผ่านข้อตกลงหรือความเห็นชอบจากผู้เข้าร่วมส่วนใหญ่ในเครือข่าย Blockchain นั้นๆ ก่อนที่จะทำการเปลี่ยนแปลงใดๆ
Tokenomics กับการพัฒนา Ecosystem
Tokenomics เป็นการพยายามสร้าง Ecosystem ทางเศรษฐกิจที่สนับสนุนโดยโทเคน โดย Ecosystem นี้ประกอบไปด้วยโทเคนที่เป็นสินทรัพย์ที่จับต้องได้ (Real Assets) ซึ่งสินทรัพย์เหล่านี้สามารถเป็นอะไรก็ได้ เช่น เพลง งานศิลปะ หนังสือ บล็อกโพสต์ รถยนต์ อสังหาริมทรัพย์ หรือแม้แต่สินทรัพย์ทางการเงินที่เราคุ้นเคย
ประโยชน์ที่แท้จริงของ Tokenomics คือช่วยให้เราสามารถถ่ายโอนมูลค่าจากโลกแห่งความเป็นจริงไปยังโลกเสมือนจริงได้ทุกประเภท และยังช่วยให้เราสามารถกระจายอำนาจ (Decentralize) การควบคุมได้ เพราะอาศัยเทคโนโลยี Blockchain
‘Community’ เป็นองค์ประกอบสำคัญของ Tokenomics
นอกเหนือจากเทคโนโลยี Blockchain ที่สำคัญต่อ Tokenomics ยังมีส่วนประกอบต่างๆ ที่จำเป็นต่อ Ecosystem อย่างหนึ่งที่ขาดไม่ได้ คือ ‘Community’
ขั้นแรกของการสร้างระบบเศรษฐกิจเกี่ยวกับโทเคนจะต้องมี Community ที่คอยสนับสนุนหลักการและเป้าหมายของการพัฒนาโทเคน เพราะมีส่วนช่วยทำให้เป็นที่รู้จักและทำให้โปรเจกต์มีกลุ่มคนที่คอยสนับสนุน โดยจะส่งผลให้โปรเจกต์ต่างๆ เกิดการเติบโตและพัฒนาได้อย่างมั่นคง
ความสัมพันธ์ระหว่างการพัฒนาโทเคน ผลิตภัณฑ์ และหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับ Community ควรเป็นไปอย่างตรงไปตรงมาและแบ่งเป็นสัดส่วนพอเหมาะ และยิ่ง Community เกิดการรับฟัง หรือเข้าไปมีส่วนร่วมและเกิดการใช้งานจริงมากเท่าใดก็จะยิ่งผลักดันให้โทเคนนั้นๆ อยู่ได้นานหรือเกิดการพัฒนามากเท่านั้น
ยกตัวอย่างกรณี The Dao ของ Ethereum ที่สามารถดูแลจัดการเกี่ยวกับด้าน Community ได้เป็นอย่างดี จนสามารถรักษาการดำเนินงานของโครงสร้างทั้งหมดไว้ได้ยั่งยืน และเช่นเดียวกัน หากโครงการอื่นๆ สามารถสร้าง Community ที่ดีได้ก็จะสามารถรักษาการดำเนินงานและการพัฒนาของโทเคนและเทคโนโลยีอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องให้โตต่อไปได้เป็นอย่างดี
การกระจาย Token ให้ผู้คนใน Community ใช้งาน
เมื่อโปรเจกต์สามารถมี Community ที่คอยติดตามและให้ความสนใจ สิ่งที่จำเป็นสำหรับขั้นต่อไป คือการส่งเสริมเกี่ยวกับการใช้งานของโทเคนนั้นๆ ให้เกิดขึ้นใน Community ซึ่งขั้นตอนนี้จะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อมีการกระจายโทเคนให้กับคนใน Community เพื่อเป็นการกระตุ้นเศรษฐกิจภายในโทเคนและเพื่อเปิดการใช้งานของเครือข่ายที่สนับสนุนโทเคน รวมถึงทำให้เกิดการเติบโตต่อไปได้
มีหลากหลายวิธีที่สามารถทำให้ขั้นตอนการเผยแพร่โทเคนบรรลุเป้าหมาย โดยหนึ่งในวิธีที่มีคนสนใจมากที่สุด คือการขุด (Mining) เป็นกระบวนการที่ให้ Rewards หรือรางวัลแก่ผู้ใช้ที่ใช้การประมวลผลจากคอมพิวเตอร์ ที่ช่วยสร้าง ป้องกันและตรวจสอบธุรกรรมภายในเครือข่ายของโทเคน หรืออีกวิธีหนึ่งคือการเสนอเหรียญผ่าน Initial Coin Offerings (ICO) และ Airdrops นอกจากนี้ยังมีวิธีการกระจายโทเคนอีกหลากหลายวิธีขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของโปรเจกต์
ความท้าทายของ Tokenomics คือการทำให้ราคาโทเคนมีความเสถียร
หนึ่งในความท้าทายที่ใหญ่ที่สุดในระบบเศรษฐกิจของโทเคน คือการทำให้ราคาโทเคนมีความเสถียร ซึ่งความผันผวนของราคาสามารถทำให้เกิดปัญหาร้ายแรงได้ โดยเฉพาะเมื่อมีบุคคลที่สามที่ไม่หวังดีหรือผู้ที่ต้องการเอาเปรียบเพื่อผลกำไร ซึ่งเป็นจุดส่งผลให้เครือข่ายไม่มีความยั่งยืนและไม่สามารถไปต่อได้
ดังนั้น การหาวิธีที่จะทำให้ราคาโทเคนมีเสถียรภาพจึงเป็นอีกประเด็นที่สำคัญสำหรับการสร้างระบบเศรษฐกิจโทเคน ซึ่งการผลักดันให้เกิดการใช้จริง และนำโทเคนที่มีข้อสงสัยให้เกิดการใช้และดำเนินการพัฒนาแก้ไขต่อไปเป็นวิธีที่ควรทำ
Governance อีกส่วนสำคัญของ Tokenomics
สิ่งสำคัญอีกอย่างหนึ่งในระบบเศรษฐกิจโทเคน คือ Governance หรือการกำกับดูแล มีกฎเกณฑ์ที่ชัดเจนในการพัฒนาและบำรุงรักษาเครือข่าย ซึ่งกฎที่เกี่ยวกับการกำกับดูแลมีความหลากหลาย ยกตัวอย่างเช่นใน Bitcoin ที่มีการกำกับดูแลแบบการกระจายอำนาจ (Decentralized) ที่ความก้าวหน้าในการพัฒนาเครือข่ายเกิดจากการเข้าร่วมของชุมชน
สรุปความสำคัญและอนาคตของ Tokenomics
Tokenomics ทำให้เกิดโครงการต่างๆ ที่สามารถสร้างเศรษฐกิจขนาดเล็กและอยู่ได้ด้วยตนเองภายใน Ecosystem โดยอาศัยเทคโนโลยี Blockchain ซึ่งระบบนี้ทำให้เกิดการพัฒนาไปสู่รูปแบบของการใช้งานมากมาย หรือมี Use Cases ที่หลากหลายให้เห็นกันในทุกวันนี้
ความหลากหลายที่เกิดขึ้นไม่ว่าจะเป็นปรัชญา หลักการ และแบบจำลองที่เกิดขึ้นของโปรเจกต์โทเคนทั่วโลกยังคงเป็นเรื่องใหม่ มีทั้งโครงการที่สำเร็จและไม่สำเร็จ แต่โดยทั่วไปโครงการที่สำเร็จมักจะสามารถสร้าง Impact ได้อย่างชัดเจนบนโลกความจริง ด้วยการทำให้สิ่งที่จับต้องได้ในโลกความจริงไปสู่โลกดิจิทัล และสร้างโทเคนให้ผู้คนได้ใช้ในรูปแบบที่ไม่ซ้ำใคร โดยโปรเจกต์ที่สำเร็จและสามารถไปต่อได้ก็มีส่วนช่วยสร้างแรงบันดาลใจและเป็นต้นแบบให้กับผู้สร้างโปรเจกต์ใหม่ๆ ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต