ก้าวเข้าสู่โลก Blockchain ต้องรู้ทันกลลวง “Pump And Dump” และ “Rug Pull”

แผนการหลอกลวงผู้ลงทุนแฝงตัวอยู่ในทุกพื้นที่การลงทุน Crypto ซึ่งยากต่อการคาดเดาและค้นหาต้นตอโดย Crypto Scam ที่เราพบบ่อยที่สุดอย่างเช่น “Rug Pull” และ “Pump And Dump” แพร่หลายและสร้างความเสียหายอย่างมากในพื้นที่ ซึ่งผู้ที่สนใจลงทุนโครงการ Blockchain และ Crypto ควรมีวิธีการสังเกตและตรวจสอบประวัติของโครงการให้รอบคอบก่อนเข้าร่วมลงทุน ในบทความนี้จึงนำเสนอวิธีสังเกตเพื่อหลีกเลี่ยงและป้องกันตนเองจากกลลวงทั้งสองประเภทนี้ 

การหลอกลวงแบบ Rug Pull คืออะไร?

Rug Pull คือการนำสภาพคล่องของเหรียญหรือโทเคนในแพลตฟอร์มการแลกเปลี่ยนออกและทำให้นักลงทุนไม่สามารถขายต่อได้

นักพัฒนาที่ต้องการทำ Rug Pull หรือหวังหลอกลวงนักลงทุนจะกว้านซื้อเหรียญหรือโทเคน Crypto ออกไปจนหมด โดยเริ่มต้นจากการโฆษณาเหรียญหรือโทเคนลงบนสื่อออนไลน์ต่างๆ เพื่อดึงดูดนักลงทุนให้เข้ามาลงทุน เมื่อบรรลุเป้าหมายและได้นักลงทุนตามที่ต้องการพวกเขาก็จะโอน Crypto ทั้งหมดที่มีการลงทุนไปยังกระเป๋าเงินหรือโอนย้ายผ่านทางแพลตฟอร์มการแลกเปลี่ยน Crypto

หรือสรุปง่ายๆ ว่าขั้นตอนแรกหลังจากที่นักพัฒนาสร้างโทเคนคือ “การหลอกล่อนักลงทุน” และชวนเชื่อว่านักลงทุนจะได้รับกำไรที่มากพอจากการลงทุนเมื่อโทเคนกลายเป็นที่นิยม โดยพวกเขาจะใช้แอปพลิเคชัน DeFi ซึ่งมีการกระจายศูนย์และยังสามารถซ่อนตัวตนของพวกเขาได้ รวมถึงมีอีกส่วนสำคัญคือการปลอมแปลง Smart Contracts ที่ใส่ Code เพื่อให้สามารถดึงสินทรัพย์ออกได้อย่างสมบูรณ์

ตัวอย่างเหตุการณ์ Rug Pull

ยกตัวอย่าง “Luna Yield” โปรเจกต์ Farming ที่ทำงานอยู่บนแพลตฟอร์ม Solana กับเหตุการณ์ที่มีสัญญาณเริ่มต้นพฤติกรรมโกง เริ่มตั้งแต่การลบเว็บไซต์ไปจนถึงปิดบัญชี Twitter และ Telegram ก่อนที่จะถอนเงินเป็นจำนวนกว่า 10 ล้านดอลลาร์ออกจากสภาพคล่อง ถึงแม้ว่านักลงทุนจะสังเกตเห็นสัญญาณจากการลบบัญชีสื่อออนไลน์ต่างๆ ของ Luna Yield และมีความพยายามรีบถอนเงินที่มีในแพลตฟอร์มออกแต่ทำไม่สำเร็จเนื่องจากยอดคงเหลือใน Pool ได้เป็นศูนย์ไปเป็นที่เรียบร้อย หลังจากนั้นได้มีการสืบสวนติดตามและมีการประกาศสรุปจากชุมชนของ Luna Yield ว่านักพัฒนาของโปรเจกต์ได้มีการทำให้เกิดธุรกรรมที่นำไปสู่การ Rug Pull 

Pump And Dump คืออะไร?

Pump And Dumps เป็นการทำให้เกิดการปั่นราคาของเหรียญหรือโทเคนให้สูงเกินจริงและสามารถดึงดูดผู้ลงทุนให้เข้ามาลงทุน เมื่อได้เป้าหมายตามที่ต้องการทีมที่เป็นผู้ปั่นราคาก็จะเทขายทำกำไรสูงสุด ซึ่งราคาโทเคนจะลดลงอย่างรวดเร็วจนผู้ลงทุนไม่สามารถเอาทุนคืนได้หรือกลายเป็นการแข่งขันระหว่างผู้ลงทุนที่ยิ่งรีบขายก็ยิ่งขาดทุน

โดยกลลวง “Pump And Dump” เงินทุนหมุนเวียนในสภาพคล่องยังคงอยู่ใน Pool แต่ราคาจะถูกกดลงอย่างหนัก ซึ่งแตกต่างกับ “Rug Pull” ที่สภาพคล่องถูกนำออกจาก Pool ทั้งหมดและทำให้ไม่สามารถซื้อขายโทเคนได้อีกต่อไป

วิธีการทำ Pump And Dump อาศัยความรู้ทางเทคนิคเพียงเล็กน้อยเท่านั้น ซึ่งแตกต่างจาก Rug Pull ที่ทีมผู้ทำ Pump And Dump มีการวางแผนเพียงแค่การเลือกและลงทุนในสกุลเงินเป้าหมายเท่านั้น และเพื่อให้ได้กำไรสูงสุดและจัดการได้ง่ายกลุ่มผู้ไม่หวังดีจะเลือก Crypto เป้าหมายที่มีมูลค่าตามราคาตลาดตามปกติและมีสภาพคล่องต่ำ จากนั้นขบวนการ Pump And Dump ก็จะโฆษณาชักจูง Crypto ที่เลือกไว้ลงบนสื่อ Social Media รวมถึงทำโดยใช้บริการผู้มีที่มีอิทธิพลทางการเงินเช่น Youtuber หรือผู้ใช้ Twitter ที่มีชื่อเสียงในการโฆษณา

ตัวอย่างเหตุการณ์ Pump And Dump

ยกตัวอย่างพฤติกรรมของกลุ่มสมาชิก “FaZe Clan” ซึ่งเป็นกลุ่มอีสปอร์ตที่มีชื่อเสียงได้โปรโมตสกุลเงินดิจิทัลใหม่ที่ชื่อ “SaveTheKids” ในช่วงฤดูร้อนปี 2564 โดยเป็นเหรียญที่ให้สัญญาว่าจะช่วยเหลือกับเด็กทั่วโลก แต่กลับกลายเป็นการหลอกลวง โดยผู้ดูแลและผู้มีชื่อเสียงที่สร้างเหรียญดังกล่าวได้รับรายได้ไปหลายหมื่นดอลลาร์ แต่ผู้ที่เชื่อและติดตามลงทุนเหรียญของพวกเขาจบลงด้วยการได้รับโทเคน Crypto ที่ไร้ค่า และเด็กก็ไม่ได้รับความช่วยเหลือแต่อย่างใด

นักลงทุนสามารถสังเกตและป้องกัน Crypto Scam ทั้งสองประเภทนี้ได้อย่างไร?

ในเบื้องต้นก่อนเข้าร่วมโครงการ Crypto ใดๆ ก็ตาม ควรตรวจสอบประวัติของโครงการให้รอบคอบเพื่อให้แน่ใจว่าโครงการมีทีมงานและแผนงานที่ถูกต้องโปร่งใส มีแหล่งของสภาพคล่องที่มั่นคง และมีความผันผวนของราคาตามปกติ รวมถึงเลือกแพลตฟอร์มสำหรับการแลกเปลี่ยนที่มีการกำกับดูแล นอกจากนี้ ยังสามารถพิจารณาและตั้งข้อสงสัยก่อนเริ่มลงทุนในโครงการใดๆ ด้วยข้อสังเกตต่อไปนี้

1. หมั่นตรวจสอบความผันผวนของราคาที่น่าสงสัย

ก่อนลงทุนสกุลเงินดิจิทัลควรตรวจสอบความผันผวนของราคา โดยเฉพาะสังเกตราคาที่สูงขึ้นจากข่าวปลอมและไม่มีมูลความจริง หรือหากสังเกตเห็นประวัติการเปลี่ยนแปลงอย่างกะทันหันของราคาหรือปริมาณการซื้อขายของโทเคน อาจเป็นสัญญาณว่ามีการปั่นตลาดจนราคาพุ่งขึ้นอย่างกะทันหันซึ่งไม่ได้เกี่ยวข้องและไม่มีข่าวสำคัญจากโครงการ Crypto หากพบข้อน่าสังเกตดังกล่าวควรมองว่าเป็นการหลอกลวง Scam หรือ Pump And Dump ไว้ก่อนเสมอ 

รวมถึงควรใช้งานแพลตฟอร์มการแลกเปลี่ยนที่มีการกำกับดูแลหรือแพลตฟอร์มที่น่าเชื่อถือเท่านั้นโดย ควรตรวจสอบ White Paper ที่มีข้อมูลของเป้าหมายและแผนการทำงานระบุไว้อย่างชัดเจน และควรเลือกลงทุนเหรียญ (Top Tier) ที่ได้รับความไว้วางใจมานานมากกว่าเลือกเหรียญใหม่ที่ไม่มีที่มาที่ไปแน่ชัด หรือสร้างโดยผู้พัฒนาที่ไม่เปิดเผยตัวตนเพราะสามารถทำการหลอกลวงได้ง่าย

2. สังเกตสภาพคล่อง

ก่อนตัดสินใจลงทุนโครงการใหม่ควรตรวจสภาพคล่องโดยรวม ซึ่งสภาพคล่องของโทเคนสามารถบ่งบอกความเป็นไปของโครงการได้ นอกจากนี้ ควรหลีกเลี่ยง Crypto ที่มีสภาพคล่องต่ำอย่างเช่นโปรเจกต์ที่มีสภาพคล่องประมาณหนึ่งแสนดอลลาร์เนื่องจากสามารถปั่นราคาได้ง่าย ด้วยการอัดฉีดเงินเพียงไม่กี่พันดอลลาร์เข้าไปใน Pool ก็สามารถเพิ่มมูลค่าหรือปั่นราคาเหรียญได้

3. หลีกเลี่ยงเหรียญที่มีการทำโฆษณาชวนเชื่อเกินจริง

โปรเจกต์ Rug Pull ส่วนใหญ่มักมีการให้คนดังหรือผู้มีชื่อเสียงในวงการช่วยทำการตลาดที่มีผลลัพธ์เกินจริง อย่างเช่นให้ดารานักแสดงพูดถึงเหรียญนั้นๆ ซึ่งโครงการ Crypto ที่ถูกกฎหมายมักมีทีมงานเฉพาะในการทำการตลาดหรือมีชุมชนสำหรับทำการตลาดเกี่ยวกับโทเคน

4. สังเกตกระเป๋าเงินของเหล่าวาฬ

เป็นอีกวิธีง่ายๆ ในการตรวจหากลโกง Rug Pull คือการตรวจสอบการจัดสรรการลงทุนโทเคนที่วางแผนจะลงทุน โดยตรวจสอบว่ากระเป๋าเงินของวาฬหรือผู้ที่ลงทุนจำนวนมากถือโทเคนอย่างไร หากกระเป๋าเงินของวาฬเหล่านี้มีโทเคนมากถึง 20% ของโทเค็นที่มีอยู่ทั้งหมด อาจเป็นไปได้ว่าจะมีการหลอกลวงเกิดขึ้นในอนาคต เนื่องจาก “Whale Wallet” เหล่านี้สามารถตัดสินใจทิ้งโทเคนและลดมูลค่าของสินทรัพย์ได้ในไม่กี่วินาทีเท่านั้น ซึ่งปัจจุบันก็มี SuperApp หรือเครื่องมือติดตามเพื่อวิเคราะห์โทเคนให้เลือกมากมายในตลาด ซึ่งมีคุณสมบัติที่สามารถติดความเคลื่อนไหวกระเป๋าเงินของเหล่าวาฬหรือ Whale Wallet Tracker ได้อีกด้วย ยกตัวอย่างเช่นแพลตฟอร์มของทาง “Nansen” ที่มีฟีเจอร์ Token God Mode และ Wallet Profiler

สรุป

ทุกการลงทุนในโลกของ Cryptocurrency มีความเสี่ยงทั้งสิ้น แต่ก็มีความเสี่ยงที่ไม่คุ้มค่าแม้แต่น้อย นั่นคือการเข้าร่วมโครงการที่มีสัญญาณของกลลวงอย่าง Pump And Dump หรือ Rug Pull ดังนั้น ก่อนเข้าร่วมโครงการใดๆ ควรสังเกตสัญญาณของความไม่น่าไว้วางใจและตรวจสอบประวัติของโครงการที่สนใจให้รอบคอบก่อนเข้าร่วมลงทุน

Source:

https://cointelegraph.com/news/what-are-crypto-pump-and-dump-groups-are-they-legal

https://worldcoin.org/articles/rug-pulls

https://www.makeuseof.com/whats-the-difference-rug-pull-and-pump-and-dump/